Pielęgnacja wiosenna krzewów róż jest bardzo ważna i często decyduje o ich dalszym wzroście i kwitnieniu w ciągu całego sezonu wegetacyjnego. Cięcie przeprowadza się zawsze dobrze naostrzonymi narzędziami, tak aby powierzchnia rany była jak najbardziej gładka.

Do niedawna służył do tego sekator ręczny. Obecnie, przycinanie cieńszych pędów może odbywać się przy pomocy akumulatorowych nożyc Ciso, dzięki którym praca jest precyzyjna i mniej męcząca.

Fot. Bosch

Wiosenne prace rozpoczynamy od odkrywania roślin. Po odkryciu róż przystępuje się do ich cięcia wiosennego. Cięcie ma na celu odpowiednie uformowanie krzewów, uzyskanie atrakcyjnego kwitnienia oraz utrzymanie krzewów w dobrej kondycji zdrowotnej. Brak wiosennej pielęgnacji powoduje, że krzewy słabiej rosną i kwitną, mają przeważnie chaotyczny pokrój, częściej chorują i szybciej zamierają.

Odpowiednim terminem cięcia większości odmian róż jest zwykle pierwsza połowa kwietnia, ale w zależności od przebiegu pogody w danym roku i rejonu kraju termin ten może się znacząco różnić. Róże dzikie, a także parkowe i okrywowe można przy sprzyjającej pogodzie ciąć wcześniej, czasem nawet w końcu lutego. Zbyt wczesne przycięcie krzewów, zwłaszcza odmian wielkokwiatowych, rabatowych i miniaturowych może narazić ich wyrastające młode pędy na uszkodzenie przez wczesnowiosenne przymrozki i krzewy czasem trzeba przyciąć wtedy po raz drugi. Natomiast zbyt późno przeprowadzone cięcie, kiedy pąki już rozpoczęły wegetację i cięte są już pędy z młodymi przyrostami, osłabia krzewy oraz opóźnia ich rozwój wegetacyjny, a często także kwitnienie.

Po cięciu krzewów przeprowadza się nawożenie nawozami mineralnymi bezchlorkowymi z mikroelementami. Jeżeli jesienią zostały zastosowane nawozy naturalne np. obornik, dawkę wiosenną nawozu mineralnego należy zmniejszyć. Krzewów posadzonych jesienią ubiegłego roku w dobrze przygotowane podłoże można nie nawozić.

Fot. Bosch

Cięcie przeprowadza się zawsze dobrze naostrzonymi narzędziami, tak aby powierzchnia rany była jak najbardziej gładka. Pędy do śr. ok. 1,5 cm wycina się sekatorami z krótkimi rączkami, a grubsze – sekatorami z długimi rączkami. Sekator z krótkimi rączkami można zastąpić akumulatorowymi nożycami ogrodowymi Ciso, dzięki którym praca jest precyzyjna i mniej męcząca.

Pielęgnacja pędów róż, przy pomocy Ciso nie wymaga żadnego wysiłku i zupełnie eliminuje uporczywy ból dłoni znany każdemu ogrodnikowi używającemu zwykłego sekatora ręcznego. Urządzenie jest zawsze gotowe do pracy, dzięki zastosowaniu akumulatora litowo-jonowego. Na jednym cyklu ładowania można wykonać ponad 500 cięć, przy średnicy cięcia 9 mm. Opatentowany system cięcia gwarantuje doskonały rezultat pracy.

Tylko bardzo grube pędy można ścinać piłką ogrodniczą, po której użyciu powierzchnia cięcia nie jest jednak tak gładka jak przy cięciu sekatorami. Duże powierzchnie ran należy posmarować odpowiednim preparatem z fungicydem zapobiegającym rozwojowi chorób grzybowych. Ciąć należy 0,5-1,5 cm nad pąkiem w zależności od grubości ścinanego pędu. Linia cięcia powinna przebiegać lekko skośnie, dłuższą krawędzią nad pąkiem, co ułatwi spływanie wody po powierzchni rany. Ostatni pąk na ciętym pędzie powinien być skierowany na zewnątrz korony krzewu.

Fot. Bosch

Cięcie wszystkich krzewów rozpoczynamy zawsze od usunięcia pędów zmarzniętych, martwych, połamanych i chorych, do zdrowego miejsca. Usuwa się także odrosty podkładki, które wyłamuje się ostrożnie w miejscu ich wyrastania po odgarnięciu ziemi. Wycięcie odrostów podkładki sekatorem z reguły powoduje jeszcze silniejsze odrastanie dziczki.

U krzewów starszych, kilkuletnich, warto krzew odmłodzić wycinając całkowicie u podstawy kilka najstarszych, słabo już kwitnących pędów. Następnie przystępuje się do właściwego cięcia odpowiedniego dla każdej odmiany, zależnie od jej przynależności do określonej grupy róż. O sposobie cięcia decyduje także zastosowanie i miejsce krzewów w ogrodzie oraz warunki glebowe i klimatyczne. Na jednolitej rabacie krzewy przycina się na tej samej wysokości. Zbyt wysoko cięte krzewy są mało zagęszczone u podstawy. Krzewy posadzone jesienią w poprzednim roku lub tej wiosny przycina się na 2-3 pąki (10-15 cm) od powierzchni gruntu, aby się dobrze rozkrzewiły i wydały silne pędy.

Cenne wskazówki – pielęgnacja różnych odmian róż

Róże wielkokwiatowe. Pędy słabe i krzyżujące się trzeba wyciąć lub skrócić odpowiednio. U krzewu pozostawia się 3-6 silnych pędów wyrastających u podstawy przycinając je na wysokość 20-30 cm (3-5 pąkiem). Silniej rosnące odmiany i krzewy starsze można ciąć wyżej. Róże wielokwiatowe. Cięcie jest podobne, ale krzewy rosną silniej i są gęstsze niż u róż wielkokwiatowych. Pozostawia się tu więcej pędów, niższe odmiany przycinając na wysokości 20-30 cm, a wyższe – 40-60 cm, lub nawet wyżej.

Róże miniaturowe. U krzewów tych odmian jest często wiele cienkich pędów, które trzeba wyciąć pozostawiając kilka-kilkanaście najsilniejszych. Pozostawione pędy przycina się na wysokości 10-50 cm w zależności od wysokości odmiany.

Róże okrywowe. Cięcie odmian tej grupy nie jest wskazane każdej wiosny. Przeważnie przeprowadza się tylko cięcie odmładzające co 3-5 lat ścinając wszystkie pędy na wysokości 10-15 cm. U wielu odmian silne cięcie jest często konieczne po mroźnej zimie, kiedy większość pędów przemarznie na znacznej długości. Wtedy krzewy często wymagają przycięcia aż do powierzchni gruntu.

Róże pnące.Znaczna liczba odmian z tej grupy, zwłaszcza starszych, kwitnie na pędach co najmniej ubiegłorocznych i często nie powtarza kwitnienia. U tych przeprowadza się wiosną przeważnie tylko konieczne cięcie sanitarne, ewentualnie odmładzające oraz usuwa pędy najsłabsze i nadmiernie zagęszczające krzew. U pozostałych odmian ponadto skraca się do grubości ,,ołówka” (przeciętnie o ok. 1/3 długości) wszystkie pozostawione boczne pędy. Róże parkowe. Sposób cięcia zależy głównie od pochodzenia krzewu. Coroczne cięcie nie jest tu konieczne, zwłaszcza u gatunków i odmian botanicznych. Przeważnie każdej wiosny tnie się tylko tzw. nowoczesne róże parkowe prześwietlając krzewy i skracając pozostawione boczne pędy do grubości ,,ołówka”. Wczesną wiosną przycina się także wiele innych krzewów ozdobnych (np. hortensje, tawuły, budleje, pigwowce) oraz drzew i krzewów owocowych.

Porada powstała przy współpracy z Martą Monder - pracownikiem Ogrodu Botanicznego Polskiej Akademii Nauk.