Modelowanie drewnianych powierzchni, żłobienie w nich i nadawanie im fantazyjnych kształtów to nie jest prosta sprawa. Potrzeba nie tylko cierpliwości, zdolności manualnych, ale również odpowiednich narzędzi. Niegdyś tego typu prace wykonywało się metodą ręczną – za pomocą dłuta i młotka. Dziś używa się najczęściej o wiele bardziej wydajnych elektronicznych frezarek. Przeczytaj poniższy tekst, by dowiedzieć się więcej na temat frezowania – jakich narzędzi powinno się używać, czym różnią się od siebie poszczególne frezy oraz na co zwrócić uwagę podczas zakupów. Zapraszamy do lektury!

Czym jest frezowanie? Podstawowe informacje

Najprostsza definicja frezowania brzmi następująco: jest to profilowanie drewna według własnego uznania za pomocą przesuwania szybko kręcącego się frezu po płaskiej powierzchni materiału. Dzięki tej czynności możemy nadać drewnu odpowiedni kształt lub wyrzeźbić w nim wybrany wzór – frezowanie to czynność wykończeniowa, nadająca drewnu ostateczny wygląd i służąca przede wszystkim kwestiom estetycznym. Do frezowania używa się dziś frezarek elektrycznych z wymiennymi frezami – w zależności od wybranego frezu do drewna możemy uzyskać odmienny kształt rzeźbionego rowku, a także obrabiać różne odmiany drewna.

Co to są frezy i jak działają?

Same frezy to narzędzia o różnym kształcie, które składają się z wielu ostrzy – wprawienie ich w szybki ruch obrotowy pozwala na obróbkę drewna. Wyróżniamy trzpienie stożkowe (do narzędzi o dużych rozmiarach), trzpienie walcowe (gdy do frezowania nie potrzebujemy używać dużej siły) oraz trzpienie walcowe ze spłaszczeniem Weldona – te ostatnie dobrze reagują na pracę z przyłożeniem dużej siły. Ponadto frezy do drewna dzielimy na kilka innych rodzajów, o których piszemy w kolejnych akapitach.

Rodzaje frezów – podział ze względu na montaż i kształt

Podstawowy podział frezów do drewna ze względu na sposób montażu to frezy nasadzane i trzpieniowe. Te pierwsze cieszą się największą popularnością, wykorzystuje się je do produkcji krzeseł i prostych mebli, a ich dużą zaletą jest uniwersalność – możliwość dostosowania frezu do trzpienia frezarki. Frezy trzpieniowe składają się z gwintu mocującego, ostrza tnącego i trzpienia i dzielimy je na kilka podtypów. Podział następuje ze względu na kształt oraz możliwe funkcje. Frezy trzpieniowe z prostymi ostrzami mogą być wykorzystywane do wiercenia otworów; wersja ze spiralnymi ostrzami to już dużo większy wydatek, ale w parze z ceną idą łatwość i szybkość obróbki materiału. Frezy trzpieniowe do frontów i ramek pozwalają na wykonanie rowków pod uszczelki oraz wyprofilowanie listewek.

Rodzaje frezów – podział ze względu na rodzaj wykorzystanego materiału

Surowiec, z jakiego został wykonany frez do drewna, wpływa na jego możliwości obróbki drewna. Najczęściej stosuje się frezy wykonane ze stali – nadają się one do rzeźbienia w miękkich i średnio-twardych materiałach (topola, świerk, sosna). Właśnie dlatego stosuje się przy frezowaniu sklejki, desek lub sztachet płotu. Jeśli natomiast zależy nam na wytrzymałości narzędzia, bo czeka nas długotrwała i wymagająca praca, to powinniśmy wybrać frezy do drewna dodatkowo wzmocnione płytkami węglowymi. Ten drobny dodatek sprawia, że ostrze jest o wiele mocniejsze i może nam dłużej posłużyć do wydajnej pracy – jego żywotność określa się jako kilkukrotnie dłuższą niż zwykłego frezu ze stali. Do obróbki najtwardszych materiałów polecamy z kolei frezy diamentowe. Jest to najdroższy rodzaj frezów do drewna, ale jednocześnie cechuje się on dużą wytrzymałością, niezwykłą wręcz ostrością i możemy go używać do formowania najtwardszych materiałów (bez problemów poradzi sobie z litym drewnem oraz materiałami drewnopodobnymi).

Rodzaje frezów – podział ze względu na średnicę i liczbę rowków

Pozostałe kryteria, które wpływają na wybór frezu podczas zakupu, to średnica oraz liczba rowków. Średnica wpływa na stabilność pracy (im większa średnica, tym lepsza pewność ręki), musi też pasować do posiadanej frezarki (inaczej nie zamontujemy w głowni frezu).

Jeśli natomiast chodzi o liczbę rowków, to mamy trzy rodzaje frezów zważywszy na ten parametr: frezy jednorowkowe, frezy dwurowkowe i frezy wielorowkowe. Frezy jednorowkowe są najmniej stabilne, jednak dobrze odprowadzają wióry, dzięki czemu praca jest czystsza, a tym samym możemy ją wykonywać szybciej (nie tracąc czasu na nieustanne „przedmuchiwanie” materiału w celu pozbycia się wiór). Odprowadzanie wiór zależy od prędkości posuwu i gorzej się sprawdza w przypadku frezów dwu- i wielorowkowych, które są jednak bardziej stabilne.

Podsumowanie – jaki rodzaj frezu wybrać?

Rodzaje frezów do frezarek elektrycznych dzielimy ze względu na kształt, sposób montażu, rodzaj materiału, z jakiego są wykonane, a także średnicę i liczbę rowków. Wszystkie te parametry wpływają na sposób pracy, jej szybkość, rodzaj obrabianego materiału (drewno miękkie, drewno twarde) oraz osiągnięte efekty. By wybrać najlepszy frez, musimy najpierw określić, co za jego pomocą chcemy zrobić.