Filtry koszowe, zwane inaczej filtrami siatkowymi, są urządzeniami służącymi do odseparowywania frakcji stałych zanieczyszczających ciecze lub gazy, co pozwala zabezpieczyć dalsze etapy procesu produkcji przed niepożądanymi zanieczyszczeniami.

Filtr koszowy to urządzenie, którego mechanizm działania opiera się na prostej zasadzie zatrzymania cząstek ciał stałych takich jak żwir czy piasek na przegrodzie filtracyjnej, którą może stanowić np. druciana lub stalowa (ze stali nierdzewnej) siatka lub perforowany element. Wielkość oczek w siatce może zależeć od filtrowanego medium albo rodzaju i rozmiarów zanieczyszczeń.

Filtrów tych najpowszechniej używa się w rurociągach, gdzie za zadanie mają ochronę pomp, zaworów, eliminatorów, regulatorów, aparatury kontrolno-pomiarowej oraz innych elementów, które wchodzą w skład instalacji. Znajdują też szerokie zastosowanie w instalacjach ciepłowniczych oraz przemysłowych.

Filtry koszowe dzielą się na dwa zasadnicze typy:

• typ koszowy T – stosowany jest głównie w układach parowych,
• typ koszowy Y – powszechny w przypadku oczyszczania strumieni cieczy.

Wśród filtrów tych wyróżnia się również urządzenia pojedyncze lub zdwojone, tzw. duplex. Tych pierwszych używa się tam, gdzie możliwe jest zatrzymanie filtrowanego medium i wyczyszczenie kosza filtra, natomiast filtry zdwojone umożliwiają nieprzerwaną pracę – gdy jeden z koszy wymaga oczyszczenia, filtrowana substancja przepływa przez drugi kosz, bez konieczności zatrzymania procesu filtracji. Filtry typu duplex wykorzystywane są przede wszystkim tam, gdzie zatrzymanie strumienia przepływającego przez filtr jest niemożliwe lub po prostu niepożądane. Na rynku istnieją również filtry wyposażone w końcówki „blow-off”, które umożliwiają ich automatyczne samooczyszczanie, bez konieczności usuwania go z obudowy na czas czyszczenia

Obudowy filtrów koszowych mogą być wykonane ze stali kwasoodpornej, żeliwa sferoidalnego czy tytanu. Filtr taki można wyposażyć również w płaszcz grzewczy, np. wodny, olejowy, elektryczny lub parowy, który zapobiega utracie ciepła. Służy on wówczas na przykład do filtracji cieczy, której lepkość wzrasta wskutek spadku temperatury lub do filtracji produktów zawierających tłuszcze, których prawidłowy transport wymaga utrzymania podwyższonej temperatury.

Filtry koszowe ze względu na swoje zalety cieszą się wyjątkową popularnością. Znajdują zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu, choćby w przemyśle spożywczym, gdzie używa się ich do filtracji syropów, olejów jadalnych i soków, a także w rozlewniach alkoholi i napojów. Stosowane są również w ogrodnictwie czy branży budowlanej (np. do produkcji farb). Filtry te charakteryzuje wysoka wytrzymałość mechaniczna, dokładność filtracji, odporność na ścieranie i niskie koszty eksploatacji. Nic więc dziwnego, że stanowią jedne z najbardziej popularnych urządzeń do filtracji stosowanych w przemyśle.